De biotechrevolutie
Biotechnologie zet de geneeskunde op zijn kop. Het werpt levende organismen in de strijd. Die zijn eindeloos te combineren, en wat gisteren onmogelijk leek, is vandaag plots wel te genezen. We hebben nieuwe wapens, die krachtiger zijn dan voordien om ziektes aan te pakken.
Door Thomas Roelens, Thomas Segers, Saar Sinnaeve en Raphael Cockx | 6 december 2018
We brengen voor u de 194 Belgische bedrijven en organisaties in kaart die actief zijn in de medische biotechsector. Ze ontwikkelen baanbrekende medicijnen, eenvoudige tests om ziektes op te sporen en medische toestellen die onze gezondheid veranderen.
Begin te lezen
België is koploper in biotechnologie
Er is een ecosysteem van expertise gegroeid met wetenschappers, kenniscentra en bedrijven die wereldbefaamd zijn in biotechnologie. Bedrijven zoals Biocartis, Galapagos, Argenx, Celyad, MDxHealth en vele anderen veroveren de wereld.
35 startups verleggen de grenzen
De voorbije vijf jaar zijn er 35 nieuwe biotechbedrijven ontstaan in ons land. Ze ontdekken nieuwe technieken om ziektes aan te pakken. Soms zoeken ze heel gericht, zoals Camel IDS, dat kanker bestrijdt met elektrische fietsjes in het bloed. Maar soms verleggen ze grenzen voor alle ziektes, zoals Confo Therapeutics, dat schakelaars identificeerde die molecules aan en uit kunnen zetten om ziektes af te blokken.
Biotech op de beurs, goed voor 10 miljard meerwaarde
De Belgische, beursgenoteerde biotechbedrijven (inclusief Ablynx, exclusief UCB) haalden sinds hun opstart 4,4 miljard euro kapitaal en hebben een gezamenlijke beurswaarde van 14 miljard euro (inclusief verkoopsom Ablynx). Ze creëerden samen dus een meerwaarde voor investeerders van 9,6 miljard euro. (cijfers december 2018)
Het VIB-effect
Het ontstaan in 1995 van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), dat de kennis van 700 wetenschappers samenbrengt, heeft er toe geleid dat het onderzoek naar biotechnologie zich concentreert rond de grootste universiteiten. In het kielzog van die kenniscentra in Gent, Leuven en Brussel zijn de voorbije jaren tal van bedrijven ontstaan.
We filteren vervolgens alle bedrijven die actief zijn in diagnostica en therapeutica.
Niet alleen genezen, maar ook voorkomen
De biotechbedrijven in ons land speuren vooral naar nieuwe behandelingen om ziektes te behandelen, maar niet alleen dat. Ze ontwikkelen ook tests om ziektes beter op te sporen.
Diagnostica heeft de jongste jaren een enorme groei gekend, omdat steeds duidelijker wordt dat hoe nauwkeuriger een ziekte wordt geïdentificeerd, hoe effectiever de behandeling.
Galapagos is de grootste
Het Mechelse biotechbedrijf Galapagos heeft van alle Belgische biotechbedrijven het grootste aantal medicijnen in ontwikkeling: 16. Dat is voor uiteenlopende ziekten, van reuma tot de zeldzame longziekte IPF. Dan volgen twee Gentse biotechbedrijven, Argenx en Ablynx, dat onlangs werd overgenomen door de Franse farmareus Sanofi voor 3,9 miljard euro.
145 keer hoop
Van de 194 bedrijven en organisaties actief in biotechnologie in ons land, werken exact 63 aan nieuwe medische testen of geneesmiddelen. Ze hebben 145 producten in de maak, die mogelijk binnen enkele jaren op de markt zullen komen. Dat is dus 145 keer hoop op een medische doorbraak.
Beweeg over de legende en bekijk de verschillende fases
Ontdekkingsfase
Pre-klinisch
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Markt
10 procent kans op succes
Niet alles wat de biotechbedrijven ontwikkelen, verandert in goud. Voor een geneesmiddel op de markt komt, moet het eerst 10 à 15 jaar onderzocht en verfijnd worden. En daar kan heel wat mislopen. Slechts 1 op de 10 medicijnen in ontwikkeling haalt de eindmeet. Ook dan is het niet vanzelfsprekend om de markt te veroveren.
Jetrea, een oogmiddel van Thrombogenics, flopte omdat het Leuvense biotechbedrijf niet de commerciële slagkracht had om zijn product aan te prijzen. Oogchirurgen bleven een ingewikkelde operatie verkiezen boven een injectie met Jetrea, waardoor het middel nooit het verwachte miljoenensucces heeft gehaald.
Kanker en reuma
Uit ons onderzoek blijkt dat de Belgische biotechbedrijven vooral zoeken naar oplossingen voor kanker en immuunziekten. Helemaal verwonderlijk is dat niet. Kanker is een zeer herkenbare ziekte. Iedereen heeft wel iemand in zijn omgeving die ooit met kanker te maken kreeg. Daarom vloeit er ook veel kapitaal naar kankeronderzoek.
De focus op immuunziekten is eigen aan biotechnologie. De moleculaire biologie gaf nieuwe inzichten in ons lichaam en onze cellen, waardoor wetenschappers ons immuunsysteem veel beter begrijpen. En daar dus ook beter mee kunnen werken. Neem Galapagos en Argenx, twee topbedrijven die zeldzame ziektes van ons afweersysteem aanpakken.
Al gehoord van filgotinib?
Dit zou wel eens het volgende geneesmiddel zijn dat een Belgisch biotechbedrijf naar de markt brengt. Filgotinib is in eerste instantie een middel tegen reuma, maar het zou ook tegen een reeks andere ziektes inzetbaar zijn: onder meer de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa (ontstekingsziekte van de dikke darm), lupus (onstekingsziekte van het bindweefsel), de ziekte van Bechterew (ontsteking van de wervelkolom) en arthritis psoriatica (ontsteking aan de gewrichten bij patiënten met psoriasis)
Experts gaan er van uit dat het geneesmiddel 5 à 6 miljard euro euro omzet kan opleveren. Per jaar. Rond 2020 verwacht Galapagos het medicijn op de markt te kunnen brengen.