De geboorte van een Olympisch Park

De atleten op de Olympische Spelen in Rio zullen het beste van zichzelf geven op 5 verschillende locaties in en rond de stad. Het epicentrum is zonder twijfel het Parque Olímpico. De aanleg ervan ging gepaard met heel wat controverse. Een reconstructie vanuit vogelperspectief.

Door MAARTEN LAMBRECHTS, 3 augustus 2016

Parque Olímpico do Rio de Janeiro

Het Olympisch Park is gelegen in de wijk Barra da Tijuca, op zo'n 13 kilometer ten oosten van het centrum van Rio. Het park is het decor voor de competities van onder meer basketbal, handbal, zwemmen, tennis en baanwielrennen. Ook het mediacentrum is er gevestigd.

De andere Olympische locaties in Rio zijn het Olympisch Stadion (atletiek), Deodoro (kajak, bmx, hockey, mountainbike) en Copacabana (beachvolleybal). De openings- en slotceremonies worden gehouden in het Maracanã-stadion.

De site van het Olympisch Park is het stukje Rio dat in de aanloop van de Spelen het meest van aanzicht veranderde. Satellietbeelden van Google Earth tonen aan hoe ingrijpend de veranderingen tijdens de afgelopen tien jaar wel zijn geweest.

T min 10 jaar

22 juni 2006

Iets meer dan 10 jaar voor de Olympische vlam van Rio 2016 wordt ontstoken ziet de site van het Olympisch Park er van uit de lucht uit zoals hieronder.

Duidelijk te zien is de autorenbaan Autódromo Nelson Piquet, waar in de jaren 80 enkele Formule 1-races werden gereden. Hoewel Rio de Janeiro zich nog geen kandidaat heeft gesteld voor het organiseren van de Olympische Spelen in 2016 zijn er in het oosten en zuiden van het circuit al werken aan de gang.

De westelijke rand wordt ingenomen door Vila Autódromo, een vissersdorp annex favela die zo'n 600 families huisvest. De zuidelijke punt wordt ingenomen door een klein vliegveldje.

T min 8 jaar

8 juli 2008

De constructies in aanbouw in 2006 waren het Maria Lenk Aquacentrum, de HSBC Arena en de velodroom. Deze infrastructuur werd gebouwd voor de Pan-Amerikaanse Spelen in 2007. Dat Rio de Spelen van 2016 zal mogen organiseren is dan nog niet bekend: de Spelen werden pas in oktober 2009 toegekend.

De HSBC Arena zal tijdens de Spelen omgedoopt worden tot Arena Olímpico en is het decor voor de turncompetitie. In het Maria Lenk Aquacentrum wordt er aan schoonspringen en synchroon zwemmen gedaan.

T min 3 jaar

28 mei 2013

Fast forward naar 2013. De werken zijn in volle gang, het autocircuit werd opgeruimd. De velodroom die voor de Panamerikaanse spelen werd gebouwd is weer afgebroken: die voldeed niet aan de Olympische eisen.

T min 2 jaar

3 augustus 2014

2 jaar en 2 dagen voor de Spelen beginnen is de site een gigantische bouwwerf. Het vliegveldje is verdwenen, de enige gebouwen die zich al echt aftekenen zijn de aaneengesloten Arena Carioca 1, 2 en 3 en het mediacentrum.

T min 1 jaar

29 juni 2015

Op een jaar tijd werden bergen werk verzet: de Arena's en het mediacentrum kregen een dak en de Arena do Futuro werd opgetrokken. Nog volop in aanbouw zijn de nieuwe Velodroom, het Aquastadion en het Olympisch Tenniscentrum, met 16 tennisvelden. Ook de aanleg van de kronkelende centrale Avenida is al ver gevorderd en in het uiterste noordwesten is begonnen met de constructie van het nieuwe busstation.

Minder fraai is wat er intussen gebeurde met de Vila Autódromo, de naastliggende favela. Na jaren van onduidelijkheid over hun toekomst werden de bewoners geconfronteerd met onteigening en gedwongen verhuizen. Heel wat huizen in de wijk werden al gesloopt om plaats te maken voor infrastructuur en bufferzone.

T min 10 maanden

24 september 2015

De werken gaan gestaag voort. Zorgenkind is de Velodroom, op dit moment het enige gebouw waarvan het dak nog niet werd afgewerkt. De constructie van het gebouw, waarvan de vorm geïnspireerd werd door een fietshelm, gaat gepaard met veel vertraging.

T min 8 maanden

9 januari 2016

Afgebroken: nagenoeg alle woningen van Vila Autódromo. Aangelegd: de hardcourt tennisvelden.

T min 4 maanden

7 april 2016

De zogenaamde Live Site, aan het zuidelijke uiteinde van de Avenida, wordt 4 dagen nadat deze foto werd genomen, ingehuldigd. 25.000 fans zullen er de competities kunnen volgen op grote schermen en kunnen genieten van live muziek en andere activiteiten. Het nieuwe busstation is opgetrokken, maar wacht nog op de aansluitende brug over de expresweg die langs de het Olympisch Park loopt. Vila Autódromo is nu nagenoeg volledig van de kaart geveegd.

T min 3 maanden, laatst beschikbare beeld

15 mei 2016

Het busstation werd verbonden met het Park en de uitzicht van werf is vanop deze afstand verdwenen. Enkel rond de Velodroom zijn nog volop werken te zien: deze blijft kampen met vertragingen en op de koop toe gaat de aannemer 2 weken na het nemen van dit beeld failliet. Een onderaannemer moet het gebouw verder in sneltempo afwerken.

Na de Spelen

Na afloop van de Olympische en Paralympische Spelen wordt het Olympisch Park omgevormd tot het Olympisch Trainingscentrum. De Arena do Futuro wordt ontmanteld en met de onderdelen worden 4 scholen gebouwd. Het Aquatics Center wordt eveneens afgebroken: in de plaats komen 2 olympische zwembaden. De andere infrastructuur blijft bestaan en zal worden gebruikt als trainings- en opleidingscentrum voor atleten uit diverse sporten. Het park zal ook gebruikt worden voor grote sporteventementen, tentoonstellingen en concerten.

2030

Op langere termijn moet de site omgevormd worden tot een nieuw woongebied. Hoeveel van deze mooie plannen echt zullen gerealiseerd worden en hoe het park er echt zal uitzien, valt echter nog af te wachten. Wat er op de plannen wordt getekend is niet altijd wat er op het terrein gebeurt. Vraag dat maar aan de inwoners van Vila Autódromo. Zij verloren hun woningen en hun wijk ondanks dat deze op de originele plannen en op de plannen voor 2018 en 2030 hun huisjes nog mooi werden ingetekend.