Uitgelegd door Jasper D'Hoore
Het zogenaamde migratiepact dat binnen de Verenigde Naties tot stand kwam, bracht de Belgische federale regering tot aan de rand van de afgrond. Maar waar gaat het eigenlijk over, wat zijn de gevolgen en de bezwaren? En vooral: wat nu?
/
Tijdens de vluchtelingencrisis gingen heel wat stemmen op om migratie internationaal beter te stroomlijnen. Om dat te kunnen doen, zijn er eerst en vooral heel wat internationale afspraken nodig. Met het migratiepact, voluit de Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration, probeert de internationale gemeenschap zo’n kader aan afspraken vast te leggen binnen de Verenigde Naties.
/
In het pact zijn 23 doelstellingen opgenomen voor het beter organiseren van migratiestromen op lokaal, nationaal en internationaal niveau. Het gaat bijvoorbeeld over:
Het wegnemen van de oorzaken van migratie, die ertoe leiden dat mensen hun land moeten ontvluchten.
De risico’s verminderen voor wie probeert te migreren, door te garanderen dat de mensenrechten worden gerespecteerd.
Stimuleren dat burgers beschikken over identiteitsbewijzen en andere documenten.
De mogelijkheden voor legale migratie verbeteren.
Migranten enkel opsluiten in uitzonderlijke omstandigheden.
Betere procedures voor de aanvraag, de beoordeling en de afwijzing van wie asiel aanvraagt.
Elk van die objectieven wordt verder omschreven. Dikwijls is dat in meer algemene of zelfs vage omschrijvingen, wat gebruikelijk is bij internationale afspraken. Maar soms is het pact ook concreter. Zo wordt er bij het verbeteren van de mogelijkheden voor legale migratie voor gepleit om maatregelen aan te nemen die het recht op gezinshereniging realiseren.
/
Het migratiepact is niet juridisch bindend, waardoor er geen directe juridische verplichtingen zijn voor de landen die het ondertekenen. De principes moeten niet worden omgezet in wetgeving.
/
Hoewel het migratiepact geen directe juridische verplichtingen oplegt, kan het wel juridische gevolgen hebben. Bij het interpreteren van wetgeving kunnen rechters er zich op baseren om hun uitspraak te verantwoorden.
De grote vrees van partijen als de N-VA is dat advocaten van migranten het migratiepact zullen gebruiken om extra rechten af te dwingen. Bijvoorbeeld om te vermijden dat migranten die worden uitgewezen eerst worden opgesloten. Of om het recht op gezinshereniging af te dwingen.
Hoe rechters de tekst interpreteren, valt niet te voorspellen. Het is dan ook moeilijk te zeggen hoe groot het risico op dergelijke rechtspraak is.
/
Het migratiepact wordt aangenomen op een internationale conferentie in de Marokkaanse stad Marrakesh, die plaatsvindt op 10 en 11 december. Het pact wordt er niet ondertekend; het wordt aangenomen via consensus of via een stemming.
Nadien moet de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties nog haar goedkeuring geven aan de tekst. Dat gebeurt op 19 december in de vorm van een resolutie, waardoor het pact bevestigd wordt. Zo’n resolutie wordt wel ondertekend.